Grudzień to miesiąc, w którym noc wygrywa z dniem, dając miłośnikom astronomii najwięcej czasu na obserwacje. Tegoroczny finał roku zapowiada się wyjątkowo: czeka nas jeden z najbardziej obfitych deszczów meteorów – Geminidów – w idealnych warunkach oraz doskonała widoczność największej planety Układu Słonecznego.
Geminidy 2025 – Noc spadających gwiazd
Najważniejszym wydarzeniem astronomicznym tego miesiąca są bez wątpienia Geminidy. To rój meteorów, który w przeciwieństwie do większości innych, nie pochodzi od komety, lecz od planetoidy 3200 Phaethon.
Maksimum aktywności przypada w nocy z 13 na 14 grudnia. Mamy w tym roku ogromne szczęście do pogody kosmicznej. Księżyc, dążący do nowiu, wzejdzie dopiero około godziny 2:00 w nocy. Oznacza to, że przez całą pierwszą połowę nocy niebo będzie ciemne i wolne od naturalnego zanieczyszczenia światłem.
Pod ciemnym niebem możemy spodziewać się nawet 120-150 zjawisk na godzinę (ZHR). Meteory z tego roju są znane z tego, że są jasne, wielobarwne i stosunkowo wolne, co ułatwia ich obserwację.
Jowisz przejmuje stery
Podczas gdy Saturn powoli chyli się ku zachodowi i jest widoczny tylko wieczorem, Jowisz dominuje na nocnym niebie. Planeta zbliża się do opozycji (styczniowej), przez co jest niezwykle jasna i widoczna niemal przez całą noc na tle gwiazdozbioru Bliźniąt (Gemini).
Ważne daty dla obserwatorów planet:
- 4 grudnia: Pełnia Księżyca (tzw. Zimny Księżyc). Nasz satelita będzie wtedy bardzo jasny, co może utrudnić obserwacje obiektów głębokiego nieba, ale sam w sobie będzie stanowić piękny widok.
- 7 grudnia: Koniunkcja Księżyca z Jowiszem. Srebrny Glob minie Gazowego Olbrzyma w bliskiej odległości, tworząc malowniczą parę.
- 7 grudnia (rano): Merkury osiągnie maksymalną elongację zachodnią. To rzadka okazja, by dostrzec tę nieuchwytną planetę nisko nad wschodnim horyzontem tuż przed wschodem Słońca.
Przesilenie Zimowe
Nie zapominajmy o kalendarzu słonecznym. W niedzielę 21 grudnia nastąpi przesilenie zimowe. Będzie to najkrótszy dzień w roku na półkuli północnej, oficjalnie rozpoczynający astronomiczną zimę. Od tego momentu dnia zacznie powoli przybywać, ale na razie cieszmy się długimi nocami – są one najlepszym przyjacielem astronoma.
Źródła:
- NASA Science: Geminids Meteor Shower 2025 Guide
- Space.com: Night Sky Highlights December 2025
- Royal Museums Greenwich: Monthly Sky Guide (Dec 2025)
- NASA APOD: Geminid Meteors over Chile (Image reference)
Opracowanie: Agnieszka Nowak
