Saturn traci swój ikoniczny blask? Astronomiczny spektakl czeka nas jeszcze w listopadzie 2025 r.
W listopadzie 2025 roku miłośnicy nocnego nieba mają niepowtarzalną okazję, by być świadkami rzadkiego i spektakularnego zjawiska. Najbardziej charakterystyczny element Układu Słonecznego – pierścienie Saturna – niemal całkowicie znikają z pola widzenia naszych teleskopów. Kulminacja tego optycznego fenomenu przypada na drugą połowę miesiąca, a dokładniej na 26 listopada.
Choć brzmi to dramatycznie, gazowy olbrzym zachowuje swoje pierścienie. To my, obserwatorzy z Ziemi, tymczasowo tracimy możliwość ich podziwiania.
Dlaczego pierścienie Saturna „znikają”?
Zjawisko to jest niczym innym jak kosmiczną iluzją optyczną, wynikającą z geometrii naszego Układu Słonecznego. Saturn okrąża Słońce w ciągu blisko 30 lat, a jego oś obrotu jest nachylona, podobnie jak oś Ziemi. Oznacza to, że z perspektywy Ziemi kąt, pod jakim oglądamy pierścienie planety, stale się zmienia.
- Płaszczyzna Pierścieni: Pierścienie Saturna są niewiarygodnie cienkie – mają zaledwie kilkadziesiąt metrów grubości przy średnicy setek tysięcy kilometrów.
- Geometria Zjawiska: Cyklicznie, co około 15 lat, Ziemia przechodzi przez płaszczyznę pierścieni. Wówczas, ustawione idealnie krawędzią do nas (edge-on view), stają się one praktycznie niewidoczne nawet dla średniej wielkości teleskopów. Ostatni raz pierścienie „zniknęły” w 2009 roku, a na kolejną taką okazję będziemy musieli czekać do 2038 roku.
Kiedy i jak obserwować to wyjątkowe zjawisko?
Chociaż moment idealnego ustawienia pierścieni następuje 26 listopada 2025 roku, zjawisko to jest widoczne przez cały miesiąc. Stopniowe zwężanie się pierścieni trwało już od wielu tygodni, a ich ponowne „pojawianie się” rozpocznie się powoli w kolejnych miesiącach, gdy Ziemia zacznie oddalać się od płaszczyzny pierścieni.
Porady dla obserwatorów w listopadzie:
- Termin: Cała druga połowa listopada jest idealna do obserwacji, z kulminacją niewidzialności 26 listopada.
- Lokalizacja: Saturn jest w listopadzie doskonale widoczny na wieczornym niebie, zwłaszcza w pierwszej części nocy, wschodząc około godziny 19:00 (CET) i górując nad horyzontem.
- Wymagania: Choć pierścienie znikają, sama planeta pozostaje jasna. Do dostrzeżenia tego zjawiska (a raczej braku pierścieni) konieczny jest teleskop. Mniejszy sprzęt może już nie ukazać Saturna w jego „okaleczonej” formie, ale pomoże w tym zjawisku koniunkcja Saturna z Księżycem, która nastąpi 29 listopada.
To wyjątkowa szansa, by zobaczyć Saturna bez jego korony – w sposób, w jaki ukazuje się on tylko raz na kilkanaście lat.
Źródła Informacji
- Urania – Postępy Astronomii: Niebo w listopadzie 2025 – pierścienie Saturna znikają!
- Polski AstroBloger: NIEBO NAD NAMI (11) – Listopad 2025…
- Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne: Wydarzenia na niebie listopad 2025.
Opracowanie: Agnieszka Nowak
