Tytaniczna Zmiana Kształtu i Temperatury: Gwiazda Pula Z Niewidzialnym Partnerem
Międzynarodowy zespół astronomów, pod kierownictwem naukowców z Instytutu Leibniza Astrofizyki w Poczdamie (AIP), ogłosił odkrycie fascynującego zjawiska. Zaobserwowali oni masywną, pulsującą gwiazdę, której jasność regularnie zmienia się pod wpływem grawitacyjnego oddziaływania niewidzialnego, ale bardzo bliskiego towarzysza – jest to dosłownie „bicie serca” gwiazdy. To jedno z najmłodszych i najbardziej ekstremalnych odkryć tego typu, które pozwala zrozumieć, jak oddziaływania pływowe kształtują ewolucję kosmicznych olbrzymów.
🔬 Odkrycie i Charakterystyka Układu
Gwiazda, oznaczona jako HD 74474, znajduje się w odległości około 1200 lat świetlnych od Ziemi i jest częścią układu podwójnego. Mimo że jej towarzysz jest tak mały i blady, że pozostaje niewidzialny nawet dla najpotężniejszych teleskopów, jego wpływ jest niezaprzeczalny.
Kluczem do odkrycia były dane z europejskiej misji Gaia (ESA), które wykazały, że gwiazda HD 74474 regularnie zmienia swoją jasność w tempie zgodnym z jej obiegiem wokół niewidzialnego partnera.
- Pulsacja własna: Gwiazda posiada naturalne oscylacje, które powodują stałą, drobną zmienność jasności, podobną do rytmu.
- Efekt pływowy: Grawitacja towarzysza jest tak silna i bliska, że zniekształca kulisty kształt HD 74474. Gdy gwiazdy są w największym zbliżeniu, to zniekształcenie jest maksymalne, co gwałtownie zmienia temperaturę powierzchni i powoduje gwałtowny skok jasności — ten kosmiczny impuls jest właśnie „biciem serca”.
Warto wiedzieć: To ekstremalnie silne oddziaływanie pływowe sprawia, że gwiazda „pulsuje” niemal sześć razy szybciej niż typowe gwiazdy tego typu.
🔭 Potwierdzenie Złożoności Gwiazd
Badania nad „biciem serca” to część dziedziny astrofizyki nazywanej asterosejsmologią. Analizując wahania jasności gwiazd, naukowcy mogą zajrzeć głęboko w ich wnętrza, poznając ich strukturę, skład chemiczny i dynamikę.
W przypadku HD 74474, analiza pulsacji ujawniła, że wahania jasności są tak silne, że gwiazda dosłownie „wibruje” na swojej powierzchni. Oddziaływania pływowe nie tylko zmieniają jej kształt, ale wpływają także na procesy zachodzące w jej głębi. Odkrycie to jest pierwszym, które łączy w tak bezpośredni sposób siły pływowe z wewnętrzną dynamiką i pulsacjami gwiazdy.
Profesor Konstanze Zwintz (Uniwersytet w Innsbrucku i współautorka pracy) podkreśla, że „niezwykła interakcja grawitacyjna w tym układzie podwójnym dostarcza nam wyjątkowego laboratorium do testowania modeli ewolucji gwiazd.”
Na ilustracji: Artystyczna wizja układu HD 74474, na której masywna gwiazda (pulsująca) jest widocznie zniekształcona pod wpływem grawitacji swojego niewidzialnego towarzysza. Źródło: AIP (Leibniz Institute for Astrophysics Potsdam)
Źródła Informacji
- AIP (Leibniz Institute for Astrophysics Potsdam): Heartbeat of a Star
- ESA (European Space Agency): Dane z misji Gaia.
- ArXiv.org: (Artykuł naukowy zespołu) The massive heart-beat star HD 74474.
Opracowanie: Agnieszka Nowak
